จุลินทรีย์สุขภาพ LB81 เพื่อการ
ขับถ่ายที่ดีทุกวัน

ศัลยา คงสมบูรณ์เวช
นักกำหนดอาหารขึ้นทะเบียนวิชาชีพ (สหรัฐอเมริกา)

หนึ่งในวิธีการแก้ปัญหาการขับถ่ายยากไปจนถึงปัญหาท้องผูกที่ทำได้ง่ายและเป็นที่นิยมคือการรับประทานโยเกิร์ต แต่การเลือกโยเกิร์ตนั้นควรเลือกแบบที่ดีต่อสุขภาพจริงๆ คือมีจุลินทรีย์ที่ดี ไม่มีไขมัน น้ำตาลน้อย และแคลอรี่น้อย เพราะจะช่วยบรรเทาปัญหาการขับถ่ายได้และไม่ส่งผลอื่นๆต่อสุขภาพด้วย จุลินทรีย์ที่มีประโยชน์นนั้นมีหลากหลายชนิดแต่สายพันธ์ที่มีการวิจัยรองรับว่าช่วยเรื่องการขับถ่ายและเป็นที่นิยมในประเทศต้นกำเนิดโยเกิร์ตอย่างประเทศบัลแกเรียก็ จุลินทรีย์สุขภาพ LB81 (Lactobacillus bulgaricus 81) ที่มีการวิจัยว่าเมื่อรับประทานเป็นประจำจะช่วยบรรเทาอาการท้องผูกและทำให้การขับถ่ายสะดวกขึ้น และจะเห็นผลดีที่สุดเมื่อทานก่อนนอน เพราะจะช่วยให้ขับถ่ายได้ดีในตอนเช้า เมื่อทานเป็นประจำก็จะทำให้การขับถ่ายเป็นระบบเพื่อสุขภาพที่ดีอย่างยั่งยืน

ท้องผูก: เป็นปัญหาที่สามารถเกิดขึ้นได้กับทั้งเด็กและผู้ใหญ่ ไม่ว่าจะเป็นหญิงหรือชาย หรือจะเรียกว่าทุกเพศทุกวัย

มีวิจัยพบว่าปัญหาท้องผูกเกิดขึ้นประมาณ 20% ของประชากร โดยขึ้นกับหลายปัจจัย เช่น กลุ่มประชากร การสุ่มตัวอย่างและคำจำกัดความของคำว่า ท้องผูก โดยปกติแล้วอาการท้องผูกพบมากในผู้หญิงที่มีอายุมากขึ้น (1) คนส่วนใหญ่อาจคิดว่าท้องผูกเป็นเรื่องธรรมดาจึงมักไม่ให้ความสนใจที่จะแก้ปัญหาภาวะท้องผูกอย่างจริงจัง

ซึ่งในความเป็นจริง การปล่อยให้เกิดภาวะท้องผูกเรื้อรังนั้น อาจทำให้เกิดโรคตามมาได้ เช่น โรคริดสีดวงทวาร และเสี่ยงต่อการเป็นโรคมะเร็งลำไส้ เป็นต้น โดยเฉพาะหนุ่มสาววัยทำงานที่ต้องเผชิญภาวะเครียด รับประทานอาหารที่มีกากใยและน้ำน้อย ไม่ค่อยมีเวลาออกกำลังกายซึ่งเป็นปัจจัยที่ส่งผลต่อการขับถ่ายโดยตรง อยากมีสุขภาพดีต้องหมั่นดูแลตนเองอยู่เสมออย่าให้ท้องผูกเป็นประจำ

สาเหตุภาวะท้องผูกอาจเกิดจาก

  1. รับประทานอาหารที่มีกากใยอาหารน้อย หรือไม่ชอบรับประทานผัก ผลไม้ หรือดื่มน้ำน้อยเกินไป
  2. เผชิญภาวะเครียดเป็นประจำ และไม่ค่อยออกกำลังกาย
  3. การกลั้นอุจจาระบ่อยๆ เป็นประจำ
  4. ความผิดปกติของร่างกายหรือโรคทางสำไส้ เช่น การอุดตันของสำไส้ มะเร็งลำไส้
  5. ความผิดปกติของเส้นประสาทที่ควบคุมการถ่าย
  6. การใช้ยาบางชนิด เช่น ยาคลายความวิตกกังวล ยากล่อมประสาท ยารักษาอาการซึมเศร้าและโรคจิต เป็นต้น

วิธีการบำบัดอาการท้องผูกทำได้ 2 วิธี คือ การใช้ยา และ การไม่ใช้ยา แต่วิธีที่ดีกว่า คือ การไม่ใช้ยา แต่อาจจะใช้ได้เฉพาะในกรณีที่ภาวะท้องผูกไม่รุนแรง

การบำบัดอาการท้องผูกโดยการใช้ยาระบาย

1. การบำบัดอาการท้องผูกโดยการใช้ยาระบาย พบว่าคนส่วนใหญ่ยังมีพฤติกรรมการใช้เกินความจำเป็น เช่น เมื่อเกิดภาวะท้องผูกก็จะใช้ยาระบายทุกครั้ง หรือผู้หญิงบางคนก็ใช้ยาระบายเพื่อลดน้ำหนักซึ่งเป็นพฤติกรรมการใช้ยาที่ไม่ถูกต้องและอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพได้ ขอแนะนำจากเภสัชกรในการใช้ยาระบายนั้น ไม่ควรใช้ติดต่อกันเกิน 1 สัปดาห์ เพราะอาจทำให้ลำไส้ไม่สามารถทำงานได้ตามปกติ ส่งผลให้ต้องใช้ยาระบายตลอด ไม่สามารถขับถ่ายอุจจาระได้เองตามปกติ ดังนั้นเมื่อเกิดภาวะท้องผูกและมีความจำเป็นต้องใช้ยาระบาย ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอเพื่อเลือกชนิดของยาระบายให้เหมาะสม

การบำบัดอาการท้องผูกโดยไม่ต้องใช้ยา

2. การบำบัดอาการท้องผูกโดยไม่ต้องใช้ยา คือ การเลือกรับประทานอาหารที่มีเส้นใยมากๆเช่น ผักคะน้า ผักกวางตุ้ง ผักโขม ข้าวกล้อง ฟักทอง งา แครอท ส้ม มะละกอ ธัญพืชไม่ขัดสีต่างๆ เป็นต้น ควรดื่มน้ำสะอาดอย่างน้อยวันละ 6-8 แก้ว ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และควรฝึกนิสัยการขับถ่ายให้เป็นเวลา โดยอาจเป็นช่วงเย็นหรือช่วงเช้าก็ได้ เพื่อให้ลำไส้เกิดความเคยชินกับการขับถ่ายเป็นเวลา หรืออีกวิธีที่ปลอดภัยและดีต่อสุขภาพคือเลือกรับประทานโยเกิร์ตที่มีจุลินทรีย์ที่ดี

ในร่างกายของคนเรามีทั้งจุลินทรีย์ที่ดี และจุลินทรีย์ก่อโรค ในลำไส้ของมนุษย์เรามีจุลินทรีย์ประมาณ 500 สายพันธุ์ เราต้องการจุลินทรีย์ที่ดีในระบบย่อยเรามากกว่าจุลินทรีย์ก่อโรคเพื่อสร้างสมดุลในระบบย่อย ช่วยให้ระบบย่อยทำงานได้ดี จุลินทรีย์ที่ดีจะแย่งสารอาหารจากเชื้อที่ไม่ดี จึงลดจำนวนเชื้อจุลินทรีย์ก่อโรค ลักษณะเช่นนี้เป็นการสร้างสภาวะสมดุลทางระบบนิเวศของจุลินทรีย์ในลำไส้ และช่วยเพิ่มระบบภูมิคุ้มกันในระบบทางเดินอาหาร หากระบบทางเดินอาหารมีเชื้อจุลินทรีย์ก่อโรคมากกว่าชนิดที่ดีก็จะก่อให้เกิดปัญหาท้องผูกท้องเสีย และระบบทางเดินอาหารผิดปกติและติดเชื้อง่าย

ประโยชน์ของจุลินทรีย์ต่อร่างกาย

Metchnikoff E นักวิทยาศาสตร์ชาวรัสเซียแห่งสถาบันหลุยส์พาสเตอร์ สังเกตว่าชาวบัลแกเรียรับประทานอาหารจำพวกนมหมักเป็นประจำทุกวันและเป็นชนชาติที่มีอายุยืน จากการวิจัยเขาพบว่า

เชื้อจุลินทรีย์ที่ดีในนมหมักหรือเรียกว่าโยเกิร์ตสามารถยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อจุลินทรีย์ชนิดอื่นที่ไม่ดี

จุลินทรีย์สุขภาพ LB81 (Lactobacillus bulgaricus 81) เป็นจุลินทรีย์สุขภาพสายพันธ์แท้จากบัลแกเรียที่ได้รับความนิยมอย่างมากในการทำโยเกิร์ตที่ประเทศบัลแกเรีย โดยมีข้อมูลงานวิจัยในผู้ที่มีปัญหาท้องผูกเป็นประจำ พบว่าผู้ที่รับประทานโยเกิร์ตที่มีจุลินทรีย์สุขภาพ LB81 เป็นประจำมีระบบการถ่ายอุจจาระดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ มีลักษณะของอุจจาระนุ่มขึ้นทำให้การขับถ่ายสะดวกขึ้น และกลับมาสามารถถ่ายอุจจาระได้เป็นปกติตามเดิม

นอกจากนี้ จากการศึกษาของ Otsu และคณะ (1996, 1998) ยังมีพบว่าในผู้ที่ท้องผูกเรื้อรัง หลังจากการรับประทานโยเกิร์ตที่มีจุลินทรีย์สุขภาพ LB81 จะช่วยให้ขณะขับถ่ายมีความรู้สึกแน่นท้องและการเกร็งท้องน้อยลง สบายท้องขึ้นมาก (10, 11) ซึ่งผลนี้สอดคล้องกับการศึกษาวิจัยของ Yamamoto และคณะ (1998) ว่า การรับประทานเป็นประจำ ช่วยบรรเทาอาการท้องผูกและทำให้การขับถ่ายสะดวกขึ้นด้วย (11) ดังนั้นการรับประทานโยเกิร์ตมีจุลินทรีย์สุขภาพจึงเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่เหมาะสำหรับผู้ที่มีปัญหาด้านการขับถ่ายในการช่วยรักษาภาวะท้องผูกได้ (12)

ผู้เชี่ยวชาญแนะนำให้รับประทานโยเกิร์ตที่จุลินทรีย์ LB81 สายพันธ์แท้จากบัลแกเรียในตอนกลางคืน เพราะจะทำให้จุลินทรีย์ได้ทำงานช่วงเวลาที่เรานอนหลับ และตื่นมาขับถ่ายได้ดีในตอนเช้า และควรรับประทานอย่างต่อเนื่องเพื่อปรับการขับถ่ายให้มีวินัยและเป็นระบบ ควบคู่กับการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกายสมำเสมอ เพื่อการมีสุขภาพที่ดีอย่างยั่งยืน